De Vlaamse Pravda

Van 1917 tot 1991 verscheen in Rusland de regimekrant Pravda, of "De Waarheid". Wat minder bekend is, is dat naast de Pravda ook de Izvestia verscheen, of "De Nieuwsberichten". Russische dissidenten (dank de heer steeds voor dissidenten, zij zaaien de zoete zonde van falsificatie om zich heen) gingen nogal lacherig om met deze propaganda-instrumenten van het regime: "V Pravde njet izvestij, v Izvestiach pravdy njet". Vrij vertaald: "In De Waarheid staan geen nieuwsberichten, in De Nieuwsberichten staat geen waarheid." In hoeverre kunnen wij dit toepassen op onze eigen Vlaamse media? Wat vertellen en verzwijgen zij? Wat is nieuws en wat niet?

Ik richt mijn pijlen eerst en vooral op De Morgen (На утро voor de liefhebbers). Een mooier voorbeeld van een regimekrant kan ik niet vinden. Zondagmiddag bladerde ik door een exemplaar van een paar dagen oud, op zoek naar wat ergernis en mijn geduld werd niet lang op de proef gesteld. In een eerste artikel (lees hier de webversie) las ik over de petitie www.reddesolidariteit.be die de kaap van de 100 000 ondertekenaars gehaald had. De exacte woorden herinner ik mij niet meer, maar in het artikel voegde men er min of meer aan toe: "er waren meer Vlaamse handtekeningen (60 000) dan Waalse, wat een duidelijk bewijs is van de solidariteit, ook in Vlaanderen". Nou moe.

Liegt De Morgen in dit artikel? Nee. Verzwijgt ze de waarheid? Nee. Maar ze insinueert wel dat de actie in Vlaanderen een succes is. En dat is ze niet. 60 000 mensen, dat is 1 % van de Vlamingen. En dat er meer Vlamingen dan Walen de petitie ondertekend hebben is geen teken van de wens tot solidariteit, maar het logische wiskundige gevolg van het feit dat er nu eenmaal meer Vlamingen zijn dan Walen zijn, die deze petitie überhaupt kúnnen ondertekenen. In relatieve termen (aantal handtekeningen tegenover aantal inwoners) scoort Vlaanderen zelfs slechter dan Wallonië, aangezien relatief meer Walen de petitie tekenden dan Vlamingen.

Is dit spijkers op laag water zoeken? Word ik paranoïde? Ik stel mijn oordeel even uit en blader verder. Een artikel over het Milles-Collines-incident. Een godsvruchtige DM-reporter bekijkt een week aan een stuk het VRT-nieuws en het RTBF-nieuws, en vergelijkt de twee. En wat blijkt, wonder boven wonder: de RTBF-uitzendingen zijn "niet haatdragender" dan die van de VRT. Het orakel heeft gesproken, het Salomonsoordeel is geveld, de DM-lezer kan weer rustig verder lurken aan zijn vredespijp. Welke criteria voor de variabele haatdragendheid hierbij gehanteerd werden, is me niet duidelijk, maar het staat gedrukt, zwart op wit: de RTBF is niet - lees maar goed: niet - niet dus - niet haatdragend. Niet he. Niet.

Komaan zeg! Men moet ziende blind zijn om het verschil tussen de houding van de media boven en onder de taalgrens te zien. Of hebt u al ooit Philippe Laloux in vol ornaat op de voorpagina van Le Soir de CDH zien aanvallen als de partij die alles blokkeert, zoals Yves Desmet dat deed met de N-VA? Hebt u er ooit al Christophe Deborsu op betrapt zijn studiogasten tot uitspraken te dwingen tégen de eigen onderhandelaars in, zoals Kathleen Cools dat deed met een vakbondsman in Ter Zake na de BHV-stemming? Terwijl de Waalse media solidair zijn met hun onderhandelaars - en niet enkel met de PS zoals vaak valselijk beweerd wordt - staan de media-iconen aan Vlaamse kant in de rij om de dubieuze eer op te strijken hen als eerste een mes in de rug te hebben gestoken.

Wat ik de laatste tijd nog veel merkwaardiger vind, is hoe mediafiguren nu ook elkáár beginnen te interviewen. Op Radio 1 interviewt Annelies Beck quasi elke ochtend een krantencommentator en op Canvas zie ik in Ter Zake hoe mevrouw Cools Tim Pauwels ondervraagt. In De Morgen zie ik grote promotie voor Lux met daarin Saskia Decoster (Saskia wie?) terwijl op Canvas de slogan "Een open geest beleeft meer" niet van de lucht is. Is er iets mis met media die mediumoverschrijdend samenwerkt? Helemaal niet, maar ik kan me niet van de indruk ontdoen dat zij elkaars politieke echo's versterken, zodat grijze waarheden en halve leugens de status van alomtegenwoordige evidentie verkrijgen.

Een weekje RTBF-watchen in tijden van volstrekte politieke luwte na de aanstelling van Verhofstadt als interim-informateur (12 dec), een politicus die acht jaar lang door onze media op handen werd gedragen, is dan ook een staaltje van hoernalistiek dat er niet om liegt. Onze Vlaamse media is duidelijk paars en wie dat niet toegeeft, ontkent het licht van de zon. En De Morgen, een kwaliteitskrant? Mijn gat.

HLRF!

Smithson.