maandag 9 juli 2007

Une leçon vite apprise

Epoustouflée. Dat was ik na het zien van de koppenreportage over een Canadese lerares uit het stadje Saint-Valérien-de-Milton in Quebec. Ze heeft op één dag tijd haar leerlingen meer bijgebracht over discriminatie dan het hele apparaat van het CGKR (Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding). Ze deelde eenvoudigweg haar klas in twee groepen: kinderen groter dan 134 cm en kleiner dan dit gemiddelde van de klasgrootte. Er werd dus een onderscheid gemaakt tussen leerlingen (onderscheiden ís namelijk al discrimineren) op basis van een volstrekt arbitrair kenmerk waarop de leerlingen zelf geen invloed hadden.

De lerares legde meteen uit dat de kinderen vandaag een oefening zouden meemaken rond discriminatie. Alle kinderen die kleiner waren dan de standaard, werden verteld dat ze betere leerlingen waren. Dat had ze immers ergens gelezen, in een wetenschappelijke studie. Welke argumenten de kinderen ook inbrachten, de juf bleef zeggen dat ze het standpunt van de kinderen begreep, maar dat de wetenschap nu eenmaal gelijk had. Zo was er een meisje dat klein en dus slim was, die een groot vriendinnetje had, en dat meisje ook veel slimmer vond dan zijzelf omdat ze haar altijd geholpen had met haar taken. Toch gaf ook dit meisje haar logische redenering op vanuit de blijvende segregerende druk die vanuit de leerkracht uitging.

Na verloop van tijd reageerde de groep met kleintjes vanuit een soort superioriteitsgevoel op de groep van de grote kinderen, en begonnen ze mee te lachen met de discriminerende grapjes van de lerares. Na de speeltijd vormden zich zelfs spontaan twee aparte rangen volgens grootte, een manier van groeperen die de lerares nooit bevolen had. De kinderen gingen dus sociaal wenselijk reageren. De sfeer werd slechter en slechter, tot wanneer, naar de avond toe, de juf haar kinderen bij zich riep. Ze vroeg de kleine kinderen of ze een leuke dag gehad hadden en hoe dat kwam. Toen de kinderen in koor "non" schreeuwden, barstte juf Annie Leblanc in tranen uit. Ze zei dat ze het moeilijk had om kinderen zomaar te discrimineren, maar dat het allemaal deel was van de oefening.

De volgende dag werden de rollen omgedraaid, onder het voorwendsel dat zij van de voorzitter van de schoolraad, een groot en belangrijk man, te horen gekregen had dat wat zij deed in de klas verkeerd was: grote kinderen mochten niet gediscrimineerd worden. De voorzitter van de schoolraad was ervan overtuigd dat de grote kinderen superieur waren tegenover de kleine kinderen. Eenzelfde proces voltrok zich, maar dan in de andere richting: de kleintjes waren dit keer diegenen die als inferieur beschouwd werden. Tijdens deze tweede dag werd de sfeer in de klas nog slechter, en toen op het einde van de dag de kinderen gevraagd werd om een tekening te maken over hun gevoelens, kwamen de meest aggressieve, verdrietige en hopeloze tekeningen naar boven.

De lerares sloot de dag af door alle kinderen bij zich te roepen en af te kondigen dat de oefening gedaan was. Gedurende meer dan een uur wisselden de kinderen hun mening uit over discriminatie, vertelden hoe rot ze zich gevoeld hadden en hoe onrechtvaardig het was om mensen te discrimineren op basis van een kenmerk waar zij zelf geen macht over hebben. De tweedaagse werd afgesloten met een groepsknuffel van jewelste. Une leçon si vite apprise.

Ik werd er stil van. Zelf onderwijzer van opleiding, voelde ik het weer kriebelen om achter de klas te staan en zelf zo'n dingen te gaan doen. Ik nam mezelf ook voor om mevrouw Annie Leblanc, een zeer warm en hartelijk mens, persoonlijk te feliciteren. Met mijn laptop op mijn schoot surfte ik na Ter Zake het wereldwijde web af, op zoek naar meer info over deze mevrouw. Ik vond eerst een artikel over deze uitzending op de site van Radio Canada met daarin meer gegevens over het schooltje en de regio in Quebec waar het zich bevond. Deze plaatsnamen googlede ik in combinatie met "contact" en "enseignement", waardoor ik het nummer vond van de onderwijsdirectie van de regio Montérégie. Ik telefoneerde en ik kreeg een mevrouw aan de lijn aan wie ik moest uitleggen dat "je viens de voir une émission sur la télé nationale flamande d'un expériment menée dans l'école Saint-Pierre à Saint-Valérien-de-Milton" en "si vous pouvez me mettre en contact avec cette école afin de retrouver madame Annie Leblanc pour lui féliciter avec son initiative". In het raarste Frans dat ik ooit hoorde, met een zeer zwaar Engels accent, vertrouwde de vrouw me toe dat het hier ging om "une école privé, dont j'ai pas l'adresse" Ik vroeg "Même pas sur une petite liste?" "Ce n'est pas dans ma compétence, mais je vois par hasard que le numéro de cette école est ...".

Ik glunderde, bellend met mijn gsm vanuit mijn zetel om tien uur 's avonds in Gent naar de andere kant van de wereld. Meteen belde ik ook naar de school zelf, maar het was al te laat, het was al na vier uur plaatselijke tijd. Op het antwoordapparaat sprak ik een boodschap in voor mevrouw Leblanc met de belofte dat ik haar snel zou proberen te contacteren. Misschien doe ik dat niet meer. Alsof mevrouw Leblanc zit te wachten op een ietwat geëmotioneerde televisiekijker uit Vlaanderen. De wetenschap dat de mens Leblanc bestaat, dat er nog mensen zijn op deze planeet met het hart op de juiste plaats is voor mij al genoeg. Vive le Quebec!

HLRF!

Smithson.

Link van het artikel (Franstalig)
http://www.radio-canada.ca/nouvelles/societe/2006/09/26/004-discrimination-enjeux.shtml



Powered by ScribeFire.

1 opmerking:

  1. Yup,

    Ik heb die reportage ook gezien.
    Fascinerend welke volwassen taal uit die kinderen hun mondjes kwam...

    BeantwoordenVerwijderen