DEMOCRATISCH EVENWICHT: "Historisch is het zo gegroeid dat zuidelijk België iets meer links stemt dan noordelijk België waar het op een verkeerd begrepen nationalisme terende, racistisch Vlaams Belang pleit voor een hard 'Amerikaans' beleid. Door België samen te houden, behoudt men het evenwicht tussen links en rechts dat zo belangrijk is in een goed werkende democratie; versterkt men ook de noodzaak tot discussie met andere inzichten (waarbij de breuklijn overigens lang niet altijd gelijk spoort met de taalgrens)."
De theorie over de milderende invloed van de PS als Waals links blok in het geheel van de federale politiek, waar de Vlaamse kant over het algemeen rechtser is, is al even oud als de federale staat zelf. En wat meer is: die theorie klopt. Doordat het zuiden wat linkser is dan het noorden, is het federale beleid als optelsom van de twee landsdelen minder rechts. Maar de vraag is eigenlijk of de federale regering de optelsom van de twee landsdelen zou moeten zijn, dan wel de optelsom van de verschillende strekkingen binnen die landsdelen? Nog een belangrijke vraag is ook of een beleid, gedomineerd door Vlaamse partijen in een onafhankelijk Vlaanderen noodzakelijk veel rechtser zou zijn?
Ik denk van niet. Eén van de belangrijkste redenen waarom Vlaanderen vandaag rechtser stemt dan Wallonië ligt namelijk in het communautair spanningsveld zelf. Zolang de Walen het grondgebied van de deelstaat (dat zijn we niet eens!) Vlaanderen niet wil respecteren (zie BHV), de federale wetten en de daarbij horende bondstrouw blijven negeren (zie tabakswet, flitscamera’s), investeringen in Vlaanderen die ten goede komen aan het hele land blijven blokkeren (ontsluiting Antwerpse haven, GEN-infrastructuurwerken via de Brusselse politieke poulains) en geen rekenschap willen afleggen voor de ondoorzichtige solidariteitsstromen, zal Vlaanderen rechtser blijven stemmen dan Wallonië, eenvoudigweg omdat Wallonië niet de partner is die geremd wordt door Vlaanderen.
Bovendien is het nogal defaitistisch van links Vlaanderen dat het rekent op de grote linkse broers in Wallonië om de Vlaamse rechtse krachten te counteren. Links Vlaanderen moet daarvoor uitgaan van zijn eigen kracht, maar ook beseffen dat er nu eenmaal een politieke breuklijn is die draait rond het communautaire. Zo lang deze problemen niet opgelost geraken, zal de rechterzijde blijvend gevoed worden met extra stemmen die dit probleem willen opgelost zien. De linkse politieke ruimte zal klein blijven of zelfs krimpen, waardoor ook de nodige ademruimte voor linkse oplossingen in andere politieke aandachtsvelden niet gevonden zal kunnen worden. De enige oplossing om links in Vlaanderen weer ademruimte te geven is dus een deel van het communautaire programma uit te voeren. Zowel Vandelanotte als Vandenbroucke hebben dit beiden al toegegeven na de verkiezingsnederlaag van 10 juni. Hoe paradoxaal het ook klinkt: als links Vlaanderen erin slaagt zich een Vlaamser profiel aanmeten, krijgen ze terug ruimte om links te zijn.
Wie trouwens bezorgd is om “de goede democratische evenwichten” in dit land, moet misschien eerst beginnen met een institutionele analyse van ons land: de Belgische constructie kan niet anders dan ondemocratisch zijn: de grootste groep van haar bevolking, de Vlamingen, worden immers systematisch te weinig macht toebedeeld. Hoewel zij een meerderheid hebben in het parlement (88 zetels), wordt de regering niet samengesteld volgens de landelijke verhoudingen. Door het pariteitsprincipe krijgt de kleinste groep in dit land evenveel macht als de grootste groep, waardoor zij proportioneel teveel macht krijgen in relatie tot hun electoraal gewicht. Is dat democratisch?
In een federale staat wordt het land bovendien ook geleid door een meerderheid die het vertrouwen gekregen heeft van de héle bevolking, hetgeen een federale kieskring inhoudt. Hoe democratisch is het bijvoorbeeld dat onze Waalse broeders al meer dan twintig jaar geregeerd worden door een Vlaamse premier, terwijl ze nooit voor of tegen die persoon hebben kunnen stemmen? Dit land wordt bovendien niet geregeerd door een landelijke meerderheid, maar door twee aparte meerderheden van aparte democratieën, hetgeen in geen enkel ander federaal land van de wereld voorkomt. Het is zelfs zo erg dat de Waalse federale meerderheid qua numeriek electoraal gewicht zelfs kleiner is dan de oppositie van de meerderheid uit het andere landsgedeelte! Hiermee worden toch enkele democratische grenzen overschreden.
Besluit: Wie bezorgd is om een “goed” evenwicht in onze democratie, moet beginnen met het aanvaarden van enkele belangrijke democratische basisregels: burgers kunnen enkel geregeerd worden door degenen die ze zelf verkozen hebben en regeringen moeten samengesteld worden volgens het principe van de democratische meerderheid. Aan beide essentiële voorwaarden is in België niet voldaan. Bijgevolg kan dit België geen democratie genoemd worden.
Filosofische uitsmijter over democratie an sich: Een “goed” evenwicht tussen links en rechts is niet de eerste betrachting van het democratisch systeem, net zo min als rechtvaardigheid de betrachting is van ons rechtssysteem. Een “goed evenwicht” en “rechtvaardigheid” zijn immers subjectieve begrippen die zelf onderhevig zijn aan politiek debat. De essentie van de democratie daarentegen is redelijk eng op te vatten: democratie is een systeem om alle meningen te laten vertegenwoordigen, er een keuze uit te maken en die keuze te laten controleren door opponerende meningen. Al de rest is interpretatie. Dus, “goede” evenwichten, allemaal goed en wel, maar "goed" voor wie?
